KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN (1494-1566)

            Kanuni Sultan Süleyman 1494 yılında Trabzon'da doğmuştur. Babası Yavuz Sultan Selim'in vefatından sonra Osmanlı Devleti'nin onuncu padişahı olarak yirmi beş yaşında tahta çıkmıştır. Tahta çıktığında tek erkek şehzade olmasından dolayı taht mücadelesine girmemiştir. 46 yıllık saltanatla en uzun süre tahtta kalan padişahtır. Hayatını seferlerle ve devleti büyütmekle geçiren Kanuni Sultan Süleyman Zigetvar Seferi'nde hayatını kaybetmiştir. Naaşı İstanbul'a getirilirken bozulmaması için iç organları şu an ki Macaristan devletinin sınırlarında yer alan Zigetvar'da defnedilmiştir. Daha sonra naaşı İstanbul'a getirilerek Süleymaniye Camisi avlusuna defnedilmiştir.

Sultan Süleyman için devlet yönetiminde dört olgu önemliydi Devleti yönetmek için büyük bir ordu, orduyu yönetmek için büyük bir ekonomi, ekonomiyi elde etmek için halkın refahının yüksek olması, halkın refahının yüksek olması için kanunların adil olması. Bunlardan biri bile olmazsa devlet çökmeye mahkum olacaktı düşüncesine sahiptir.

            Tahta çıktığı dönemde başta Avrupalılar tarafından 'Aslan öldü, kuzu geldi' düşüncesi yer alsa da çok geçmeden hayal kırıklığına uğramışlardır. Sonrasında Avrupa'da ''Muhteşem Süleyman'' ve ''Büyük Türk'' diye anılmıştır. Yaşadığı yüzyılı ''Türk yüzyılı'' olarak akıllarda bırakmıştır.  Fransa kralı I.Fransuva esir düştükten sonra Kanuni Sultan Süleyman'dan yardım istemiştir. Böylece Osmanlı ve Fransız ilişkileri ile Batı Avrupa ilişkilerinde dönüm noktası olmuştur.

            Belgrad, Rodos, Mohaç , Alman, Irakeyn,Boğdan,Budin, Estergon seferleriyle sınırları genişletmiştir. Kanuni Sultan Süleyman Preveze Zaferiyle Akdeniz'i Türk gölü haline getirmiştir. Zigetvar'ın alındığını vefatı nedeniyle göremese de Zigetvar alınmıştır.

''Kanuni'' diye anılmasının nedeni çok kanun çıkardığı için değil kanunlara, geleneklere, adalete bağlı olmasından kaynaklıdır. Hatta bir sözünde 'Kılıcın yapamadığı işi adalet yapar' demiştir. Akıllarda kalan bir diğer sözü de ''Ben öldüğüm zaman bir elimi tabutun dışarısında bırakın ki cihan hükümdarı olan Kanuni bile dünyadan eli boş gittiğini anlasınlar.'' demiştir

             Osmanlı padişahları farklı alanlarda ki yetenekleriyle ön plana çıkmışlardır. Şehzadelik yıllarında çok iyi eğitim almıştır. Arapça ve Farsça'nın yanı sıra Tatar lehçesiyle de konuşmuştur. Kanuni Sultan Süleyman savaşçı ve başarılı bir lider olmasının yanı sıra çok iyi bir kuyumcudur.  Şiirle de çok ilgili olan Kanuni Sultan Süleyman şiirlerinde ''Muhibbi'' mahlasını (takma ad) kullanmıştır. Muhibbi 'muhabbeti bol olan sevgiliye yakışır tarzda, dosta ait' anlamını taşır. Eşi Hürrem Sultan'a olan sevgisini şiirlerine de taşımıştır. Döneminde yaşayan şairlere de önem vermiştir. Fuzuli, Baki, Pir Sultan Abdal, Bağdatlı Ruhi gibi şairleri korumaya almıştır.

Döneminde çok sayıda medrese açıldı külliyelerde çok sayıda kütüphane kurmuştur. Kütüphanelerin saraylardan ziyade külliyelerde kurulması eğitimin halk arasında yaygınlaşması amacıyla yapılmıştır. En gözde mimarı olan Mimar Sinan'a kalfalık eseri olan Süleymaniye Camii'yi yaptırmıştır. Içerisinde medreseler, kütüphane, hastane, sıbyan mektebi, hamam, imaret, hazire, ve dükkanlar yer almaktadır. Yavuz Sultan Selim döneminde tamamlanamayan 1.Selim külliyesini tamamlatmıştır. Daha sonra Şehzadebaşı, Rüstem Paşa, Haseki, Mihrimah Sultan, Hadım İbrahim Paşa, Kara Ahmed Paşa külliyelerini yaptırmıştır.

HAZIRLAYANLAR

Mülkiye AYDIN ve Hediye Berfin YAŞAR

Sosyal Bilgiler Zümresi